หลังเสวยข้าวปั้นที่นางกากนาสูรคาบจากอยุธยามาถวาย นางมณโฑก็ทรงครรภ์เช่นเดียวกับสามมเหสีท้าวทศรถ ครั้นถ้วนทศมาสก็ประสูติบุตรีรูปงาม  ท่านสิบปากสั่งนางกำนัลไปตามพิเภกกับเหล่าโหรมาดูดวงชะตา  พอมาถึง น้องท่านสิบหัวสอบกับชะตาพญายักษ์และดวงกรุงลงกา เห็นว่าเป็นกาลกิณี หากขืนเลี้ยงไว้ ลงกาจะกลายเป็นเถ้า เลือดจะท่วมเมือง จึงทูลความพร้อมเสนอให้นำไปทิ้งน้ำ นางมณโฑได้ฟังแทบคลั่งตาย และพ้อทศกัณฐ์ว่า  “พิเภกนี้อาธรรม์มาเสกสรรใส่ไคล้ หากลูกเป็นกาลกิณี แม่จะดีอย่างไรได้  อย่ากระนั้นเลย จงเร่งฆ่าเมียกับลูกเดี๋ยวนี้เถิด”  พลางสะอื้นฮัก ๆ ท่านสิบพักตร์ผู้รักเมียปลอบประโลมว่า  “หากเจ้าสงสัยอนุชา พี่จะให้บรรดาโหราสอบดูให้หายแคลงใจ”  เหล่าปุโรหิตรับบัญชาตรวจดวงชะตา ผลที่ได้ตรงกับคำทูลของพิเภกทุกประการ ทศเศียรจึงจำใจสั่งน้องชายจัดการตามเห็นควร  แล้วลูกสาวของนางมณโฑก็ถูกนำใส่ผอบไปทิ้งแม่น้ำวัลวา เดชะบุญเกิดมีดอกบัวใหญ่เท่ากงจักรรับผอบไว้ ฝ่ายนางเมขลากับหมู่เทวาเห็นก็ตระหนกตกใจ รีบไปช่วยกันดูแลนาง กระทั่งผอบลอยถึงแม่น้ำเนรัญชรไปติดอยู่ที่ท่าพระมุนี รุ่งขึ้นถึงเวลาตามกิจวัตรประจำวัน พระชนกฤๅษีไปลงสรงที่ท่า เห็นผอบงามอยู่บนปทุมาก็ว่ายน้ำไปเก็บ  พอมาถึงฝั่ง เปิดออกเห็นหนูน้อยงดงามหมดจด ดาบสรำพึงว่า  “คงเป็นหน่อกษัตริย์ที่บ้านเมืองถึงคราวิบัติ จึงจำต้องนำนางใส่ผอบทิ้งน้ำ กูเองก็ไร้โอรสธิดา จะเลี้ยงนางไว้เป็นบุตรบุญธรรม”  แล้วตั้งสัจจาธิษฐาน เดชะวาสนาเยาวมาลย์                         […]

หลังจากพระนารายณ์อวตารเป็นพญาสุกรมาปราบหิรันต์ยักษ์ม้วนแผ่นดินสำเร็จ ก็เสด็จกลับเกษียรสมุทร ไปร่ายเวทบังเกิดเป็นบัวบานมีพระกุมารอยู่ข้างใน แล้วอุ้มเหาะพาไปเฝ้าพระเป็นเจ้าสามภพนาถา ครั้นพระอิศวรฟังความจบก็ยินดี ดำรัสว่าองค์กุมารเป็นวงศ์พระสี่กรผู้ศักดา จะได้เป็นต้นกษัตริย์รอดับเข็ญเย็นโลกาในไตรดายุค จึงตรัสสั่งท้าวมัฆวานลงไปสร้างธานี ณ ชมพูทวีป  พระอินทร์น้อมเศียรรับสั่งมามหาเวไชยันต์ที่ประทับ แล้วให้มาตุลีเกณฑ์เหล่าเทพพากันไปสร้างกรุง เมื่อไปถึงชมพูทวีปก็พิศทั่วทุกทิศ เห็นเบื้องบูรพาที่ทางดูชอบกล (แปลว่าต้องด้วยชัยภูมิ) กับมีมหานักสิทธิ์ ๔ องค์อยู่บำเพ็ญพรต จึงลงจากช้างทรงเอราวัณไปยอกรนมัสการ จากนั้นปรึกษาหารือได้ความว่าที่นี้ดีแน่ จึงตรัสสั่งพระวิษณุกรรม์ให้เนรมิตราชเวียงชัย  ท้าวสหัสนัยน์ตั้งชื่อกรุงนี้ว่าอยุธยาทวาราวดีตามคำแนะนำของพระดาบส แล้วพาทวยเทพไปเฝ้าพระสยมภูวนาถ ณ ผาเผือก (เขาไกรลาสตามชื่อเรียกแบบไทย ๆ เพราะเขาลูกนี้มีสีขาวเนื่องจากหิมะปกคลุมตลอดปี)  พระอิศวรประทานนามพระกุมารว่าอโนมาตัน แล้วให้ไปครองกรุงอยุธยา ที่เล่ามานี้คือเนื้อความตอนต้นเรื่องซึ่งเล่าข้ามมา ๕ ตอน ตอนนี้ถึงเวลาเหมาะจะย้อนมาเก็บใจความ เพราะเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สำคัญในตอนต่อ ๆ ไป  ตรงนี้เป็นอีกเคล็ดสำคัญของการอ่านรามเกียรติ์ คือต้องคิดหาทางลำดับเรื่องราวให้ต่อเนื่องกัน ท้าวอโนมาตันมีมเหสีชื่อนางมณีเกสรผู้ประสูติโอรสชื่ออัชบาล  สมัยของพระองค์ปราศจากการศึก เนื่องจากทรงเลื่องชื่อลือนามขามฤทธิ์ ศัตรูหมู่ปัจจามิตรล้วนขนพองสยองเกล้า กษัตริย์กรุงอื่น ๆ ขอเป็นเมืองขึ้น แต่งดอกไม้ทองมาถวายประณตบทมาลย์ ครั้นท้าวอโนมาตันสวรรคต โอรสก็ครองกรุงอยุธยาสืบมา  ท้าวอัชบาลมีมเหสีชื่อนางเทพอัปสร มีโอรสชื่อทศรถ  เหตุการณ์สำคัญในสมัยของพระองค์คือการรับประทานพระขรรค์จากพระอิศวร (มาลีวัคคพรหมเป็นผู้นำส่งจึงกลายเป็นเพื่อนกัน) ไปปราบอสุรพักตร์ยักษี เป็นเหตุให้ท้าวไกยเกษเกรงฤทธิ์คิดผูกมิตรกับทางอยุธยา […]